Een kleine kriebel: 'Voltooide vrijheid'

In iedere uitgave van de huis-aan-huiskrant 'Wijchensnieuws - de krant' schrijft Wijchenaar Peter Droste zijn column 'Een kleine kriebel'.

Voltooide vrijheid

Vrijheid is een groot goed, daar niet van. Maar soms, heel soms is een leven met iets minder vrijheid niet verkeerd.
Vrijheid dwingt tot kiezen.
Zo hebben we vrijheid van onderwijs, waardoor we zo ongeveer elk soort onderwijs kunnen kiezen dat alle goden en atheïsten bij elkaar hebben kunnen verzinnen. Zit jouw ideale god er niet bij? Dan begin je gewoon een eigen godsdienst, stroming, richting of iets anders dat zweeft op de golven van de mix van verdwazing en behoefte aan zingeving.
Aan die vrijheid hebben we een wirwar aan politieke partijen te danken, zodat we in het voorjaar van 2017 nog meer keuze hebben dan bij het gemiddelde Chinese restaurant. Alles uit dezelfde keuken maar alles een snufje anders.
De liberalen juichen dit allemaal toe: het is de markt, vraag en aanbod. De overheid is er alleen maar om vooral veel wegen aan te leggen en alles wat richting criminaliteit neigt, stevig aan te pakken. En natuurlijk om banken te redden als hun directeuren weer eens teveel gegraaid hebben.
Al kiezend mogen we ons leven bij elkaar shoppen en als onze keuzes ons niet gelukkig maken, kunnen we, volgens Swaab, zelf kiezen toch gelukkig te zijn. Want wij zijn niet meer dan ons brein.
Het heeft de ogenschijnlijke schoonheid van de simpelheid. Gewoon net doen of we de baas over ons hele leven zijn en niet onder invloed staan van verleidingen, gevoelens en de macht van grote bedrijven en hun miljarden aan reclamegeld. Of gewoon aan een brein dat wat ontwikkelingen heeft gemist.
Straks kunnen we zelfs besluiten dat ons leven voltooid is, gewoon af. Niks meer te doen. Been there, seen it, done it. En ja, een mooie gedachte, want wat is er mooier dan zelf, geheel op eigen kracht, kunnen besluiten dat het mooi is geweest. Sterven op een zelf gekozen moment, in zelf gekozen gezelschap en op een zelf gekozen plek.
Maar toch knaagt het ook. Want wanneer besluit je dat het voltooid is geweest? Onafwendbare lichamelijke aftakeling of een ongeneselijke ziekte maken die vrijheid wel wenselijk. Groot chronisch psychisch leed ook. Maar eenzaamheid, omdat je kinderen en kleinkinderen niet meer naar je omkijken? Hoeveel onuitgesproken druk zal zo’n oudere voelen om er dan zelf maar een eind aan te maken? Om anderen niet langer tot last te zijn?
Het streven naar vrijheid mag nooit leiden tot de keuze om anderen aan hun lot over te laten. Want dan zijn we de vrijheid voorbij.

Peter Droste